Dnia 26 lutego 2025 roku Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale zorganizował konferencję podsumowującą operację.

„Opracowanie i wdrożenie udoskonalonej zespolonej technologii, metod agrotechnicznych i technologicznych w kształtowaniu produktu końcowego na bazie biofortyfikowanych jodem i selenem liści szpinaku”.

Numer umowy o przyznaniu pomocy: 00137.DDD.6509.00325.2022.09 z dnia 20.12.2023r.

Operacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, była realizowana w ramach działania 16 „Współpraca” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020.

W konferencji wzięli udział partnerzy operacji, przedstawiciele instytucji związanych z rolnictwem a także doradcy oraz rolnicy zainteresowani tematyką innowacji.

Operacja zrealizowana została przez konsorcjum: Szpinakowy Zakątek

Głównym celem operacji było:

Opracowanie innowacyjnej technologii biofortyfikacji jodem i selenem w procesie uprawy szpinaku oraz przetwarzania szpinaku biofortyfikowanego.

W projekcie przeprowadzono ocenę wpływu biofortyfikacji jodem i selenem na kumulację tych pierwiastków w liściach szpinaku na tle innowacyjnego nawożenia dolistnego stymulatorem wzrostu, jak również na fluktuacje poziomu jodu i selenu w produktach przetworzonych takich jak szpinak blanszowany, mrożone brykiety szpinakowe i mrożone burgery warzywne z głównym wsadem szpinakowym. W wyniku opracowania innowacyjnej technologii powstanie linia innowacyjnych produktów na bazie szpinaku, biofortyfikowana jodem i selenem.

Cel główny osiągnięty został poprzez realizację następujących celów pośrednich:

• zmiany w technologii nawożenia szpinaku w polu doprowadziły do wyprodukowania surowca biofortyfikowanego, przydatnego w przetwórstwie
• zmiany w technologii przetwarzania szpinaku doprowadziły do uzyskania takich metod przetwórstwa, w toku których nie został utracony efekt biofortyfikacji w polu (np. jod i selen nie został wypłukany), a jednocześnie produkt ostateczny ma formę łatwą do uplasowania na rynku (mrożone brykiety, burgery)
• zmianę organizacji pracy rolnika.

Rezultaty operacji:

Będąca przedmiotem operacji, zaplanowanej przez grupę operacyjną „Szpinakowy Zakątek” innowacyjna technologia biofortyfikacji jodem i selenem liści szpinaku (Spinacia oleracea L.) z zastosowaniem nawożenia dolistnego nawozami jodowo selenowymi wspomaganego kwasami humusowi została zaimplementowana  w uprawie polowej. Przyjęte przez grupę operacyjną rozwiązanie może być stosowane do fortyfikacji innych gatunków roślin o dużej powierzchni blaszki liściowej. Kolejnym zaplanowanym i zaimplementowanym procesem było dopracowanie parametrów sanityzacji blanszowanych liści szpinaku, polegające na ustaleniu parametrów obiegu wody ozonowanej w układzie zamkniętym chillera w technologii chodzenia liści szpinaku po procesie blanszowania celem redukcji mikroflory, oraz sprawdzenia fluktuacji poziomu jodu i selenu w liściach po procesie blanszowania. Zgodnie z ustaloną technologią zabieg ten może zostać przeniesiony na technologie blanszowania innych warzyw.

 Następną opracowaną innowacją było ulepszenie technologii przygotowania biofortyfikowanych jodem i selenem liści szpinaku do ciągłego procesu formowania mrożonych brykietów szpinakowych, co wiązało się z żelifikacją  (uplastycznieniem) liści szpinaku w temperaturze w granicach -2oC na bębnie podmrażalniczym i podanie  żelifikowanej masy do wytłaczarki brykietów. Zmodyfikowana technologia może być przeniesiona na produkcje innych warzyw liściastych.

Opracowano również receptury mrożonych burgerów szpinakowych o wysokiej zawartości białka na bazie bioforyfikowanych jodem i selenem liści szpinaku i na ich podstawie wytworzono w zmodyfikowanej technologii pilotażowe próby głęboko mrożonych i burgerów warzywnych z głównym udziałem liści szpinaku i poddano je konsumenckiej ocenie sensorycznej. Uzyskano pozytywne rezultaty, których wyniki można przenieść na technologie produkcji burgerów z różnych grup warzy. W ramach projektu został opracowany udoskonalony innowacyjny model organizacji pracy rolnika związany z optymalizowaniem produkcji rolniczej zapewniającej zwiększenie wykorzystania plonów rolnych oraz zapewnienia dla nich stałych rynków zbytu, dzięki optymalizacji warunków pozyskiwania szpinaku obemującej wdrążenie naturalnych metod poprawy jego jakości konsumenckiej (biofortyfikacja, biostymulacja). 

Główne korzyści, wynikające z zastosowania poszczególnych efektów operacji:

W ramach zrealizowanej operacji opracowano i wdrożono znacznie udoskonaloną technologię towarowej produkcji brykietów i burgerów szpinakowych z biofortyfikowanych jodem i selenem liści szpinaku oraz burgerów warzywnych z wysoką zawartością białka. Ponadto opracowano innowacyjny układ redukcji zanieczyszczenia mikrobiologicznego blanszowanych liści szpinaku w oparciu o obieg zamknięty wody ozonowanej.  Opracowane zostały odpowiednie dawki nawozów oraz biostymulantu liści szpinaku do zastosowania w fazie uprawy polowej dokonywanej w gospodarstwie rolnym dzięki nowym metodom organizacji pracy. Rezultaty przeprowadzonych doświadczeń i prac badawczych zaprezentowane zostały podczas krajowej konferencji zorganizowanej w dniu 26.02.2025 r. przez PODR w Boguchwale. Jednocześnie uzyskane wyniki i ich rezultaty będą upublicznione na stronie internetowej Lidera grupy operacyjnej oraz w czasopismach naukowych.